Chùa Tây Phương nổi tiếng không chỉ ở sự cổ kính qua truyền thuyết và lịch sử, nó còn nổi tiếng ở cảnh quan mê hồn, bởi tọa lạc trên đỉnh núi Câu Lậu huyền bí và tĩnh lặng nơi hội tụ tinh hoa sinh khí của đất trời. Tên chữ của chùa là Sùng Phúc Tự (崇福寺). Tự tức là chùa, Sùng Phúc là nơi Đức Phật luôn cầu điều thiện.

Từ chân núi, qua 239 bậc đá ong là đến đến đỉnh núi và cổng chùa. Người xưa lựa chọn đá ong có chiều dài 1m, chiều rộng 50 cm làm lối lên chùa và phần chân đế của 3 ngôi tam bảo bởi tính ưu việt của loại đá này bền chắc và là nguyên liệu sẵn có của xứ Đoài.

Trên con đường lên chùa, các bạn có thể gặp rất nhiều những ngôi nhà của người dân nằm san sát hai bên đường. Ngoài con đường leo bộ, phía sau chùa còn 1 con đường nhỏ có thể chạy xe máy lên sát tận nơi.

Chùa Chính là hạng mục chủ yếu của toàn bộ phúc hợp Tây Phương. Chùa nằm trên đỉnh núi Câu Lâu, có kết cấu kiến trúc chữ công, bao gồm các tòa Tiền đường, Trung đường và Thượng điện.

Cả ba đều có kết cấu kiến trúc khung gỗ kiểu chồng diêm, hai tầng tám mái. Cả hai tầng mái đều theo kiểu “tàu đao lá mái”, giữa hai tầng là cổ diêm được bưng kín bởi những tấm ván đố.

Tiền đường và Thượng điện 5 gian, 2 chái với 6 bộ vì nóc, còn Trung đường được thu ngắn chiều ngang, chỉ còn 3 gian 2 chái, 4 bộ vì kèo, nhưng lại có mái thượng điện cao vượt hẳn lên.

Nhà Tổ – Nhà Mẫu làm theo kiểu 3 gian hai dĩ, kết cấu theo kiểu chữ “Nhị”. Phía bên ngoài thờ Tổ, phía bên trong thờ Mẫu. Các vì chính của Nhà Tổ được liên kết theo kiểu “vì kèo giá chiêng”. Ba gian giữa của Nhà Tổ được bưng cửa bức bàn, hai gian chái ở đầu hồi bưng bằng cửa ván đố. Trên bộ vì nóc và cốn, lại không theo kết cấu “vì kéo giá chiêng” mà thay bằng kết cấu “chồng rường”. Các con rường được cách điệu thành hoa, lá, đao mác. Tại bốn chiếc cốn ở đây, nghệ nhân chạm hình cây mai, tùng, cúc, trúc, được quyện trong đề tài mai điểu, trúc tước, cúc điệp, tùng lộc, có phong cách tương đồng với nghệ thuật Chùa Chính.

Nơi đây còn là nơi tập trung những kiệt tác hiếm có của nghệ thuật điêu khắc tôn giáo bao gồm chạm trổ, phù điêu và tạc tượng. Khắp chùa chỗ nào có gỗ là có chạm trổ. Các đầu bẩy, các bức cổn, xà nách, ván long… đều có chạm trổ đề tài trang trí quen thuộc của dân tộc Việt: hình lá dâu, lá đề, hoa sen, hoa cúc, rồng, phượng, hổ phù… rất tinh xảo được tạo ra dưới bàn tay thợ tài hoa của các nghệ nhân làng mộc ngay trong vùng Tổng Nủa, làng truyền thống Chàng Sơn – làng nghề mộc lâu đời và nổi tiếng của xứ Đoài.

Trong chùa có 64 pho tượng cùng với các phù điêu có mặt tại mọi nơi. Các tượng được tạc bằng gỗ mít được sơn son thếp vàng. Nhiều pho được tạc cao hơn người thật như 8 pho tượng Kim Cương và Hộ pháp, cao chừng 3 m, trang nghiêm phúc hậu.

Tuy vậy, nổi tiếng nhất phải kể đến bộ tượng nổi tiếng Thập Bát La Hán được tạc cách đây gần 300 năm, bộ tượng là đỉnh cao của nghệ thuật điêu khắc tạo hình giàu cảm xúc. Thần thái của 18 vị La hán được lột tả qua ánh mắt, nét mặt, lông mày.

Hướng dẫn đi tới chùa Tây Phương

Từ Hà Nội, nếu đi bằng ô tô các bạn đi theo tuyến đường Đại lộ Thăng Long, nếu đi bằng xe máy các bạn đi theo tuyến đường gom ngay bên cạnh. Tới nút giao  Thạch Thất các bạn rẽ phải theo tuyến đường DT419 chừng 5km sẽ thấy biển rẽ vào chùa Tây Phương.

Nếu đi bằng xe buýt, các bạn có thể đi tuyến buýt số 89 với lộ trình Bến xe Yên Nghĩa – Bến xe Sơn Tây, tới điểm xuống Ngã Tư Cầu Liêu (đường vào chùa Tây Phương) thì xuống, từ điểm này các bạn có thể bắt xe ôm chừng hơn 1km nữa là vào tới nơi.

Chùa Tây Phương nằm tương đối gần Chùa Thầy (nơi này cách chùa Thầy chừng 10 km) nên các bạn có thể kết hợp đi cả 2 nơi trong ngày nếu sử dụng phương tiện cá nhân.

Nguồn: sưu tầm