Việt Nam sắp thành 'đại bản doanh' của Apple

Vốn ngoại tăng, giải ngân đạt kỷ lục

Cách đây 2 ngày, Hãng tin Reuters đưa tin nhà sản xuất pin mặt trời lớn nhất thế giới là Trina Solar có thể xây nhà máy thứ 3 tại VN. Mức đầu tư dự kiến khoảng 400 triệu USD và diện tích nhà máy rộng 25 ha. Một trong những nguồn tin trực tiếp về kế hoạch cho Reuters biết việc sản xuất sẽ bắt đầu vào năm 2025. Một nguồn khác lại cho hay Trina Solar đã đề xuất khả năng đầu tư 600 triệu USD vào VN. 

Tại VN, Trina Solar hiện là một trong những nhà sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời lớn nhất. Trina Solar đã có hai nhà máy ở VN, một nhà máy đã bắt đầu sản xuất tấm silicon vào tháng trước với sản lượng hằng năm dự kiến là 6,5 gigawatt (GW), và một nhà máy khác sản xuất pin và tấm pin mặt trời.

Cũng vào đầu tuần này, tập đoàn thức ăn chăn nuôi Mỹ có gần 30 năm đầu tư và phát triển tại VN là Cargill Vietnam đã khánh thành nhà máy Provimi Premix tại Khu công nghiệp (KCN) Giang Điền (Đồng Nai) với vốn đầu tư 28 triệu USD. Cargill Vietnam đã có 11 nhà máy tại VN, và nhà máy mới nhất chuyên sản xuất các sản phẩm dinh dưỡng vật nuôi chuyên biệt, lớn nhất tại VN và cũng là nhà máy hiện đại nhất châu Á, tỷ lệ tự động hóa lên đến hơn 95%...

Đây chỉ là một số dự án FDI đã thực hiện và sẽ tiếp tục mở rộng quy mô tại VN. Dòng vốn FDI vào VN trong 9 tháng năm 2023 giữ đà tăng mạnh. Tổng cộng, vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài vào VN đạt gần 20,21 tỉ USD, tăng 7,7% so với cùng kỳ năm trước. Trong hơn 20 tỉ USD này, riêng vốn dự án mới chiếm 10,23 tỉ USD, tăng gần 44% với 2.254 dự án mới, tăng hơn 66% so cùng kỳ. Tương tự, vốn góp mua cổ phần cũng giữ đà tăng 47% so cùng kỳ với 4,82 tỉ USD.

Đáng lưu ý, vốn thực hiện của các dự án FDI trong 9 tháng ước đạt khoảng 15,91 tỉ USD, tăng 2,2% so với cùng kỳ năm trước và cũng là mức cao nhất trong giai đoạn 2018 - 2023. Theo Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH-ĐT), số lượt dự án điều chỉnh vốn lại duy trì mức tăng, khẳng định niềm tin của các nhà đầu tư vào môi trường đầu tư của VN và tiếp tục đưa ra các quyết định mở rộng dự án hiện hữu. 

Trong bản đồ thu hút đầu tư, Nghệ An, vốn nằm trong nhóm địa phương thu hút vốn ngoại khiêm tốn, nay vươn lên vượt mặt các "thủ phủ KCN" là Bắc Ninh và Đồng Nai, xếp vị trí thứ 6 cả nước trong thu hút vốn FDI với 1,27 tỉ USD trong 9 tháng đầu năm. Lần đầu tiên Nghệ An ghi nhận thu hút vốn FDI của tỉnh vượt mốc trên 1 tỉ USD/năm.

Cứ điểm sản xuất của Apple

Đầu tháng 8, dịch vụ Apple Pay

 chính thức ra mắt tại thị trường VN. Đây là dịch vụ thanh toán di động trên các sản phẩm của Apple. Ngay lập tức, cộng đồng người dùng iPhone hoặc Apple Watch đã nhanh chóng sử dụng dịch vụ này để thanh toán nhiều nơi mà không cần mang theo tiền mặt hay ví ngân hàng do đã được tích hợp sẵn trên các thiết bị. 

Như vậy, VN trở thành nước thứ ba tại khu vực Đông Nam Á hỗ trợ Apple Pay, sau Malaysia và Singapore. Trước đó không lâu, vào giữa tháng 5.2023, cửa hàng trực tuyến Apple Store đã chính thức ra mắt tại thị trường nội địa, cung cấp đầy đủ các dòng sản phẩm Apple và hỗ trợ tiếng Việt trực tiếp cho khách hàng trên toàn quốc. 

Theo đó, khách hàng tại VN có thể đặt mua các sản phẩm trực tiếp của nhà cung cấp này mà không cần chờ thông qua các đại lý như trước. Đây là hai bước đi quan trọng của Apple gần đây sau khi đã mở rộng danh sách các nhà cung cấp có mặt tại VN.

Theo danh sách nhà cung ứng toàn cầu năm 2022 của Apple, hiện có 25 nhà cung ứng của tập đoàn này đang đặt nhà máy tại nhiều tỉnh thành VN. Đây là các nhà thầu lắp ráp iPhone, iPad, đồng hồ, tai nghe, linh kiện khác. Một loạt nhà cung cấp của Apple gần đây đã mở rộng nhà máy. Chẳng hạn, trong tháng 6 vừa qua, Compal Electronics, nhà thầu sản xuất iPad và Apple Watch, đã đầu tư vào KCN Liên Hà Thái (Thái Bình) thực hiện dự án chuyên sản xuất, gia công, lắp ráp máy vi tính và thiết bị ngoại vi máy tính, thiết bị truyền thông, sản phẩm điện dân dụng, linh kiện điện tử. Trước đó, Compal đã sản xuất các sản phẩm Apple tại nhà máy ở Vĩnh Phúc. 

Trong khi đó, Foxconn, một trong các nhà thầu lớn nhất của Apple, từng bước thực hiện kế hoạch phân bổ sản xuất iPad và MacBook sang VN. Từ cuối năm 2022, Foxconn đã ký hợp đồng thuê một lô đất rộng khoảng 45 ha nằm trong KCN Quang Châu (Bắc Giang). Đến tháng 5.2023, DN này tiếp tục thuê một khu đất rộng 48 ha tại KCN WHA (Nghệ An), tổng mức đầu tư giai đoạn 1 là 100 triệu USD. 

Theo thông tin mới nhất từ tờ Economic Daily News, Foxconn Industrial Internet (FII), công ty con của Foxconn, sẽ độc quyền cung ứng máy chủ sản xuất tại VN cho Apple để đào tạo và thử nghiệm các dịch vụ AI. Foxconn là nhà cung ứng máy chủ dùng trong trung tâm dữ liệu lớn nhất của Apple, chiếm khoảng 43% thị trường máy chủ toàn cầu.

Trước đó, Luxshare ICT đã khởi công dự án sản xuất linh kiện điện tử tại Nghệ An đầu năm nay, dự kiến đi vào sản xuất từ năm 2024. Hay Goertek cũng có kế hoạch triển khai 1 dự án mới tại Bắc Ninh trong năm 2023, chuyên sản xuất sản phẩm điện tử dân dụng, thiết bị truyền thông, dụng cụ quang học…

Theo trang DigiTimes, VN có thể sản xuất 20% iPad và Apple Watch, 5% MacBook và 65% AirPods vào năm 2025. Trước đó, cuối năm 2022, tờ Nikkei cũng cho rằng Apple sẽ lần đầu tiên chuyển dây chuyền sản xuất máy tính MacBook sang VN từ giữa năm 2023…

Đại diện hệ thống bán lẻ Di Động Việt, một đơn vị đại lý ủy quyền của Apple, cho biết hiện tại sản phẩm điện thoại iPhone 15 được giao chính thức tại VN vẫn chậm 1 tuần so với nhiều thị trường khác. Tuy nhiên với việc chuyển dần các nhà cung ứng sang VN của tập đoàn này, người tiêu dùng có thể kỳ vọng trong thời gian tới, các sản phẩm chính như iPhone sẽ được giao hàng cho người dùng VN cùng thời gian với các nước.

Sẽ có thêm nhiều nhà sản xuất ngoại đến VN

Chuyên gia kinh tế, TS Võ Trí Thành nhận định trong một thế giới bất định, còn nhiều rủi ro, thu hút vốn FDI của VN trong những tháng cuối năm có nhiều điểm sáng đáng để hy vọng. 

Ông nói: "Tôi dùng từ hy vọng bởi khó có sự tăng trưởng đột phá, nhưng trong bối cảnh thế giới bất định, vốn FDI toàn cầu giảm… mà vốn FDI vào VN vẫn tăng đều qua các tháng thì đó là điểm sáng tích cực. Đặc biệt là sự xuất hiện các gương mặt mới. VN với lợi thế ổn định chính trị - xã hội, cải cách hành chính, cầu thị và các quy định pháp luật thông thoáng tại nhiều địa phương sẽ thu hút được nhà đầu tư. Hệ thống pháp luật của VN đâu đó còn có những vướng mắc, nhưng cơ bản môi trường kinh doanh vẫn là điểm cộng, được các nhà đầu tư đánh giá cao. Đặc biệt, với nền kinh tế năng động, thị trường tiêu thụ ngày càng mở rộng với nhu cầu dồi dào của VN vẫn là sức hấp dẫn với DN FDI. Các vấn đề như nhân lực, cung cấp lao động chất lượng cao và ổn định, mặt bằng, môi trường kinh doanh, thủ tục hành chính… là quan trọng. Song nếu nói về FDI tham gia vào chuỗi sản xuất cung ứng của công nghiệp bán dẫn thì vẫn chỉ mới bước đầu, và phải có những sự chuẩn bị để có thể thu hút thêm nhiều dòng vốn hơn nữa, nhiều tập đoàn khác vào VN".

Theo ông Đỗ Khoa Tân, Phó tổng thư ký Hiệp hội DN điện tử VN, vốn FDI hay các nhà cung ứng cho Apple vào VN càng nhiều là minh chứng cho xu hướng dịch chuyển sản xuất toàn cầu đã được dự báo trước. Các "ông lớn" này còn kéo theo nhiều hơn nữa các nhà cung cấp phía sau. Đồng thời, các dự án cũng góp phần thúc đẩy đào tạo lực lượng lao động quản lý, kỹ sư công nghệ nhiều hơn tại VN. 

Trước đây và hiện tại Samsung đã dần dần tạo ra một chuỗi nhà cung ứng mới tại VN thì nay với sự có mặt nhiều hơn của các nhà cung cấp cho Apple, ngành công nghiệp phụ trợ của VN sẽ phát triển hơn. Bởi không chỉ cung cấp cho riêng mỗi Apple mà các nhà cung ứng đó sẽ còn là một trong các đơn vị chuỗi cung ứng cho nhiều tập đoàn khác trên toàn cầu. Đặc biệt, nhiều tập đoàn bán dẫn lớn trên thế giới đang xem xét VN như một lựa chọn mới để đa dạng hóa sản xuất, giảm rủi ro tác động về môi trường, ngoại giao… 

Ông Tân nêu ví dụ: có một đơn vị sản xuất 100% vốn từ Nhật Bản những năm vừa qua đã âm thầm vào VN đặt nhà máy, và hiện từ giám đốc điều hành đến các vị trí quan trọng đều do người Việt phụ trách. Đây là đơn vị chuyên sản xuất, cung cấp dây chuyền lắp ráp sản phẩm điện tử, gia dụng của nhiều tập đoàn lớn nước ngoài đang có mặt ở VN. Vì vậy, hiệu ứng lan tỏa sẽ ngày càng rộng hơn trong lĩnh vực điện tử, bán dẫn, công nghệ cao nói chung.

"Tại VN, câu chuyện đầu tư của Intel hay Samsung và thành công của họ khi đã mở rộng sản xuất là một minh chứng rõ ràng về thu hút vốn FDI. Thực tế hầu hết các tập đoàn đều đã biết rất rõ về VN và đánh giá cao về kinh tế vĩ mô ổn định, quan hệ đối tác, ngoại giao tốt với nhiều quốc gia trên thế giới thông qua các hiệp định thương mại… Trong bối cảnh địa chính trị thế giới căng thẳng thì VN được đánh giá là địa chỉ tin cậy, tạo niềm tin để đầu tư lâu dài cho các tập đoàn lớn. Sự có mặt của các tập đoàn đó sẽ giúp thúc đẩy ngành công nghiệp hỗ trợ của VN lớn mạnh. Không phải người Việt không làm được ốc vít mà quan trọng là trước đây không có đầu ra đủ lớn để đầu tư. Khi có càng nhiều đơn vị sản xuất tại VN để cung cấp sản phẩm ra thị trường toàn cầu thì thị trường đủ lớn sẽ thúc đẩy DN trong nước tham gia đầu tư sản xuất. Bản thân các tập đoàn lớn cũng có hỗ trợ để gia tăng lượng đơn vị cung ứng ngay tại VN và đó là cơ hội cho DN Việt, ngành công nghiệp trong nước tăng tốc", ông Đỗ Khoa Tân chia sẻ. 

Nguồn st.